Johan Hemelsoet

Voorzitter

Deborah De Moor

Penningmeester

Piet De Graeve

Secretaris

Joris Bouckaert

Bestuurslid

Jana Meyers

Bestuurslid

Jonas Vermeulen

Bestuurslid

Seppe Van Schelstraete

Bestuurslid

Inge van Eldik

Bestuurslid

Bij de eeuwwisseling werd de

toneelvereniging In Trouw

Verbond in de pas gebouwde

Sint-Amanduskring in de

toenmalige Meersstraat

- nu Halve Maanstraat - boven

de doopvont gehouden.

In 1953 ontving de vereniging

het predikaat "Koninklijk".

Voor de stichting van de rederijkerskamer "Iverige Jonckheyt" moeten we een heel eind terug. Deze Camere resideerde op het grondgebied Oostakker en voer als devies 'Die soeckt die vindt, arbeid verwint'. De meeste bronnen citeren het jaar 1762 als aanvangsjaar. 1785 Is een vermeldenswaardig jaar. Toen dong "Iverige Jonckheyt" mee in een rederijkerskamerwedstrijd ingericht door de Gentse hoofdcamere "De Fonteine" en kaapte er de hoofdvogel weg met de klucht "De Slotmaker". Naar het schijnt hadden de opvoeringen van "Iverige Jonckheyt" doorgaans plaats in de herberg "Het goed leven", gelegen op de wijk Slotendries te Oostakker. Buiten de stamherberg werden ook opvoeringen gegeven in de herberg "De Oranjeboom" aan de voet van de Kapelleberg en in de herberg Sint-Bavo vlakbij de huidige kledingzaak Legiest. Op het einde van de 19 de eeuw houdt de rederijkerskamer na ruim 150 jaar het plots voor bekeken. Geboren wordt "In Trouw Verbond" (8 maart 1900). Tot in 1958, het jaar waarin de koninklijke toneelvereniging promoveerde tot rederijkerskamer, is onze enige informatiebron het verslagboek over de bestuursvergaderingen van de Sint-Amandskring. "De verstandelijke ontwikkeling van zijn leden en het opluisteren van feesten in de kring.", citeert het reglement dat bij de oprichting werd opgesteld. Een nobel doel. Het eerste concert - zo werd een toneelvoorstelling toentertijd genoemd - vond plaats op zondag 3 februari 1901 om 17uur. Zo vroeg op de avond vraagt u zich af? Een 'concert' duurde veel langer dan onze huidige speelavonden. Er werden zelfs twee opvoeringen op één avond gebracht. Bovendien lag het speeltempo een stuk lager. Immers, de rolkennis van de acteurs was niet optimaal en het stuk moest verstaanbaar blijven voor het publiek. De avond mocht ook niet te laat uitlopen, want na de vertoning moesten de toeschouwers langs slecht onderhouden en vaak onverlichte straten naar huis. In 1911 organiseert "In Trouw Verbond" zijn eerste toneeltornooi met vijf optredens waarvan twee café-concerts, luimige zangspelen of lichtvoetige operettes. Over het wel en wee van de vereniging tijdens WOI is geen spoor te bekennen. 1928: de deuren worden geopend voor het zangspel "De welgezinde". De ingangsprijzen varieerden toen van 5 frank tot 2 frank. De gemiddelde opbrengst die tijd bedroeg 500 frank, waarvan het overgrote deel dan nog kwam van een omhaling tijdens de voorstelling. Tussen 1930 en vandaag stond Iverige Jonckheyt op de planken van verschillende toneelzalen tot ze haar vaste stek terugvond in het NOVA-centrum.

Ik speelde toneel

in 1940 - 1945

Daniël Praet

In de notulen van de bestuursvergadering van 1940 vinden we de eerste sporen terug van de oorlog: "Gezien de tijdsomstandigheden, zal er maar één toneelfeest meer plaats hebben". Na de opvoeringen - herinner u dat er op een toneelfeest telkens twee stukken werden gebracht - van het drama "Eric de minnezanger" en het zangspel "Vaughan in't dorp" op 17 maart, deint het eerste oorlogsjaar zonder opmerkelijke kringactiviteit uit. Dat verzet soms subtiele vormen kan aannemen - of was het een ondoordachte keuze? - bewijst de opvoering van "De rijke Amerikaan" in december 1941. De inhoud van het blijspel laat alvast niets doorschemeren dat ook maar als anti-Duits kon worden beschouwd. Ondertussen start "In Trouw Verbond" in 1942 een eigen propagandacampagne om muzikanten en toneelspelers aan te werven. De oorlogsjaren deden niets af van het succes van de opvoeringen. Integendeel. De voorstellingen lokten veel meer toeschouwers dan gewoonlijk, zodat er zelfs publiek in de gangen moest plaats nemen. Al bij al was het een drukke bedoening en dus reden genoeg voor het bestuur om kinderen, jonger dan twaalf jaar en niet door hun ouders vergezeld, de toegang te weigeren. Onderpastoor Remi Perguy, toen bestuurder van de Kring, hield van orde en tucht en had het dus niet zo voor 'loslopende' jeugd. In 1943 toont "In Trouw Verbond" dat spitsvondigheid het bestuur siert. In het drama "Bieke" van Felix Timmermans wordt de hoofdrol vertolkt door een vrouw. Had de toneelvereniging dan van het bisdom de toelating gekregen om aan gemengd toneel te doen, wat toentertijd toch ten strengste verboden was? Neen. De twee mannenrollen uit het stuk werden, jawel, door vrouwen gespeeld. Geen onaardig compromis voor die tijd. Voor deze voorzichtige poging om het bisdom warm te krijgen samenwerking toe te laten tussen vrouwen- en mannenverenigingen, 'charterde' het bestuur de drie speelsters waarschijnlijk uit de 'meisjespatronage'. Het verbod gemengd toneel te spelen hield echter nog jaren stand. 1944 Is een jaar met weinig toneelactiviteiten. Het opnieuw toegenomen oorlogsgeweld was daar zeker niet vreemd aan. Na de bevrijding kon weer volop aan toneelspelen worden gedacht. Twee zondagen na elkaar wordt het blijspel "Napoleon de vierde" opgevoerd. Was dit de allusie van de val van een leider die dacht Europa op zijn knieën te krijgen? Feit was dat de oorlogsellende door de Duitse hardnekkigheid nog maanden aansleepte. Pas op 13 mei 1945 komt het toneelbestuur voor het eerst samen dat jaar. Van het organiseren van toneelactviteiten was echter nog geen sprake. Er was ook geen plaats want de Engelsen hadden de Kring ingenomen. Pas in december 1945 wordt de Kring vrijgegeven. De tweede bezetter is verdreven.

Het bisdom Gent aan

het woord

In het "Guldenboek" van de

camere vinden we een brief met

richtlijnen van het bisdom Gent

in verband met gemengd toneel

op de parochie Sint-Amandus.

De richtlijnen dateren nog maar

van 1962 !

Omwille van bijzondere plaatselijke omstandigheden laat de Geestelijke Overheid, in beperkte mate, gemengd toneel toe in de parochiale zaal, onder volgende voorwaarden: 1. Er zal minstens evenveel niet- gemengd als gemengd gespeeld worden. E.H. Pastoor mag in geen geval toelaten dat, na een gemengde opvoering, een tweede gemengde onmiddellijk volgt. 2. Voor de vrouwenrollen zullen zoveel mogelijk familieleden gekozen worden van de mannelijke spelers. Een vrouwenrol mag niet gespeeld worden door een persoon niet woonachtig in de parochie. 3. Ieder jaar, voor de inzet van het toneelseizoen, zal het repertorium ter goedkeuring aan E.H. Pastoor voorgelegd worden. En stuk mag door de toneelbond slechts ter studie genomen worden na goedkeuring door de E.H. Pastoor. De op te voeren stukken moeten geschikt zijn voor kristelijk familiepubliek. Zonodig zal de E.H. Proost van het A.K.V.T. geraadpleegd worden. 4. De gemengde stukken mogen niet opgevoerd worden buiten de zaal van Sint-Amandsberg. Om elders te spelen is een voorafgaande toelating vereist; zij zal slechts in zeer uitzonderlijke gevallen verleend worden. 5. Twee vooraanstaande bestuursleden van de toneelvereniging "Iverige Jonckheyt", daartoe aangezocht door de E.H. Pastoor, zullen een verklaring ondertekenen waarbij zij zich borg stellen en de verantwoordelijkheid opnemen voor het zedelijk gaaf verloop van de herhalingen en de opvoeringen. Een exemplaar van die verklaring wordt op het bisdom bewaard. 6. De E.H. Pastoor en onderpastoors nemen geen deel aan de voorbereiding van een gemengde opvoering; zij wonen de herhalingen niet bij. 7. Er zullen geen opvoeringen gegeven worden op de dagen waarop profane feestelijkheden door de Geestelijke Overheid ontraden worden, tenzij het gaat om een uitgesproken godsdienstig stuk. 8. De toneelbond zal aansluiten bij het A.K.V.T. O tempora! O morres! sprak reeds Cicero in zijn beroemde rede tegen Catilina, of vrij vertaald: "Zulke tijden, zulke zeden".